Als iemand op oudere leeftijd een hoge mate van fitheid uitstraalt, dan is Bart Smits dat wel. Maar niet slechts voor zijn sportieve uitstraling bestaat bewondering, ook het feit dat hij op latere leeftijd een volledige HBO-opleiding met positief resultaat afsloot, mag er zijn.
Zijn naam stond al langer op een verlanglijstje vanwege zijn bijdrage aan ski-vakanties, eindelijk zijn we in een koude periode beland en mogen we Bart interviewen.
Je bent tijdens je actieve diensttijd een fanatiek hardloper geweest, en dan met name op het langere werk. Wat was je meest bijzondere loopevenement en wat was je meest succesvolle? Hoe actief ben je momenteel nog in de hardloopsport?
Bart: “Het is begonnen op de sportschool te Ossendrecht in de D-klas. Een van onze examenopdrachten was een halve marathon organiseren. Dit gold natuurlijk niet voor de hele klas maar een man of drie. De rest mocht lopen.!! Nu hadden we met de VCO lessen Teun Minke als docent (mn voor atletiek), dus begrijp je wel dat er best gelopen werd en vooral onverhard. Ook Dhr Oldenburger nam ons voor zijn lessen graag mee naar buiten en liep op zijn balletschoentjes - hij liep op hele dunne schoenen met nauwelijks een zool eronder -, het liefst zelfs van de paden af. Eerst leerde ik dat er verschil is tussen “slow- en fast twitch spiervezels en dat je dat kunt merken met explosieve sporten zoals hoogspringen en verspringen, en met duursporten als lange afstand lopen. En dus zorgen onze docenten ervoor dat je het ook kon ervaren. Kortweg, we hebben er niet meer voor getraind dan slechts in de lessen en zo liep ik mijn eerste halve marathon in 1.36. (Ik zat dus niet in de organisatie.) Deze tijd bleek niet echt slecht te zijn en zo ben ik het hardlopen leuk gaan vinden. Het lopen beviel mij wel, ik kon er bij blijven praten en dat ligt mij ook wel. Eerst voor mijzelf en later bij een vereniging en een vriendengroep. Totaal ongeveer 25 hele marathons gelopen en een viervoud van halve marathons, en nu nog steeds.
Het doel dat wij als vriendengroep stelde, was met ons 60-ste nog hardlopen. Dat is in elk geval al gelukt. Echt snel ben ik nooit geweest maar ik leg dit uit dat mijn ST-vezels wat sloom zijn. Tja, dat is ook aangeboren. Maar met 1.21 op de halve en 2.57 op de hele ben ik reuze tevreden.
Mijn mooiste marathon c.q. wedstrijd of loopevenement, is erg moeilijk te beantwoorden. Als ik het moet rangschikken; op 3; de estafette Vaals-Venlo. Een estafetteloop dus waarbij een ieder een afstand van ongeveer 16 km aflegt in heuvelachtig parcours. De avond ervoor had ik met de vriendengroep een BBQ en er werd iets te veel gedronken. Om 05.30 uur naar bed en om 07.00 uur in de bus naar Vaals. In de bus werden de drie vrienden ietwat misselijk en heel stiekem hebben we staan over te geven (was gewoon kotsen) bij de start op het Drielandenpunt. Ik had de derde etappe van 16.1 km en heb niemand iets laten merken. In precies 59.59 minuten kon ik weer aantikken. En…. meteen even bijslapen in de bus.
Op 2; Mijn record op de hele marathon van Etten-Leur. Al zolang tegen die 3 drie uur aan lopen hikken en dan, na een niet geslaagde marathon in Eindhoven drie weken ervoor, toch onder de drie uur. Op de 1 e plaats; New York Marathon 2004. Een groep van 4 vrienden die mét echtgenotes, dus alle 8, de hele marathon hebben gelopen. Wat een sfeer, wat een beleving als je dat mag meemaken.
Nu ben ik 61 jaar en eerlijk is eerlijk, je gaat dat merken. Als ik nu een nieuw doel zou stellen om met 70 jaar nog hard te lopen zou dat niet slim zijn. Ik stel dat ik, als ik met 70 jaar nog wil hardlopen, nu op een andere manier moet gaan sporten. Meer afwisseling met ATB-en, racefiets en lichte krachttraining en minder vaak, minder hard en minder lang hardlopen. Ik loop nu nog wel op mijn gemakje halve marathons maar weet niet voor hoelang. We gaan het zien. Ik probeer goed te luisteren naar mijn lichaam.”
Je bent een man die rust uitstraalt en onder alle omstandigheden stress de baas blijft, waardoor het lijkt dat je het meest geknipt was als C-LO&Sportgroep. De langste periode van je carrière was je echter sportinstructeur. Welke functie lag jou zelf het meest na aan het hart?
Bart: “Zoals iedereen bij de sport zal zeggen, was elke functie mooi. Dat is ook zo omdat je bij de sport op deze manier kunt groeien in je kwaliteiten. Je krijgt zo de tijd en de kansen. Maar je moet zelf wel alert blijven. Net als overal elders zit het wel eens mee en wel eens tegen. Als je erin blijft geloven en daar naar handelt en initiatief blijft nemen, heb je heel veel kans van slagen dat je dat kunt doen waar je erg veel plezier in hebt. En wat je leuk vindt doe je meestal goed, en andersom. Mijn periode bij TGFT was erg leerzaam, met geweldige collega’s.
Na deze leerzame periode mocht ik C-LO/S groep van de KMS zijn. Tja, dat was een ontzettend mooie afsluiting. Ik deed het erg graag, het voelde ook nooit zwaar. Samen met mijn collega’s iets moois neerzetten. Natuurlijk hoort erbij dat je soms keuzes moet maken tussen prioriteit stellen in relatie gericht of prestatie gericht te werk gaan. Ook ben ik mij ervan bewust dat er soms gevonden werd dat ik te veel op relatiegericht was. Maar het welzijn van de medewerkers stond bij mij bovenaan. Ook als iemand geen fase -3 in het vooruitzicht had, zette ik mij ook in voor de periode na Defensie voor die personen.
Maar ik denk, en misschien wel mede daarom, dat de prestatie van de groep zeer goed was. Althans, dat is mijn overtuiging.”
Gezien die rust uit de vorige vraag wekte het weinig verbazing dat jij enige jaren geleden een Tai Chi workshop leidde en nu jezelf bekwaamt hebt in een Chinese Natuurgeneeswijze. Hoe ben jij toentertijd geinspireerd geraakt door ‘het Oosten’ en hoe heb jij je in de loop der tijd ontwikkeld tot de persoon die je nu bent?
Bart: “ Tja, dat is een scherpe vraag. Toen ik 53 jaar was, besefte ik dat 56, mijn FLO leeftijd, erg snel op de stoep zou staan. Dat is niet zo opmerkelijk maar toch, wat ga je doen als je met FLO bent? Ik leidde toen hardlooptrainers op en had een beleidsplan voor de vereniging geschreven, wat ik ondersteunde met clinics. Toen ik tot twee keer toe de opmerking kreeg; “Ja Bart, jij vraagt wel erg veel van ons, wij zijn maar vrijwilligers”, raakte dat mij enorm. Ik was echt geraakt. Maar ik heb veel geleerd en in dit geval ook van Wim Roest. Door zijn adviezen heb ik o.a. geleerd om eerst bij jezelf te rade te gaan. Als het aan mij ligt, wat is er dan aan de hand? Ik vond dat dan mij ambitie niveau hoger lag dan de doelgroep. Toen wist ik dat ik dit werk nooit wilde gaan doen na mijn FLO. Geen trainers meer opleiden, hooguit begeleiden.
Maar wat dan wel? Ik heb lang de tijd genomen om te bedenken wat ik leuk vind, waar ik gelukkig van word. Wat is die rode draad in mijn leven? Dat was; “spiritualiteit”. Dat is niet op een wolk leven of grijze wollen sokken aan doen. Voor mij is spiritualiteit niet meer dan dat er meer is dan wij kunnen begrijpen. Alleen waar houdt dat dan op? Ik ben gaan kijken in heel Nederland, en er buiten, wat er aan opleidingen zijn en heb op verschillende plaatsen proeflessen genomen. Uiteindelijk kwam ik op de BOCAM opleiding terecht. Deze proefles beviel mij meteen en ben gestart met de drie jarige beroepsopleiding tot Therapeut Chinese NatuurGeneeswijze. Aansluitend heb ik de opleiding tot Tai Chi en Qigong docent gevolgd. Ik heb er momenteel erg veel werk in en beleef bovenal erg veel plezier in mijn werkzaamheden. Met name als Lifestyle- en sportcoach in een verslavingskliniek. Een erg dankbare doelgroep maar waar je niet zomaar succes beleeft. Dan moet je echt tot in het uiterste motiveren en enthousiasmeren. Ik besef dat dit ook niet voor iedereen een leuke doelgroep zal zijn. Resultaat gericht is bij deze mensen iets anders dan de beste score halen. Sterker nog, er zijn cliënten uit de topsport die daar niet mee om kunnen gaan en op een andere wijze benaderd moeten worden dan dat hun trainers doen. Dit werk mag ik gelukkig gemiddeld 20 uur per week invullen. Natuurlijk ben ik wie ik ben en mag gerust zeggen dat ik er veel succes in heb, maar dat komt toch zeker door Defensie en de LO&Sport org in het bijzonder. Als ik terug kijk, wat heb ik er veel geleerd!”
Golf is een sport die ook jou geraakt heeft. Hoe actief en fanatiek ben je daar nu in?
Bart: “Dan nu een kort antwoord; nou, nee hoor, ik ben er niet zo door geraakt. Ik golf vanaf 1996, had snel handicap 36 en die heb ik nu nog, haha. Dat komt omdat ik hier niet zo’n kwaliteit in heb maar ook omdat het absoluut niet mijn prioriteit heeft. Ik golf alleen met vrienden en zal nooit alleen gaan oefenen. Als Fred Timmermans of Toon Berkers mij bellen, stap ik meteen in de auto. Maar anders kom ik niet op de golfbaan. Dat zal misschien wel veranderen want ik vind het wel erg leuk om te doen maar er zijn nog teveel dingen die ik leuk vind. En vooral het werken wat ik doe vind ik leuk. Feitelijk ben ik op mijn werk gewoon weer de sportinstructeur. Gewoon 8 uur op een dag lesgeven. Geweldig om te doen. Starten met meditatielessen (Qigong en Yoga) en erna drie blokken van 1,5 uur sportcoaching. Nog steeds voorop met de ATB, joggen en vooral de buitenlessen. Maar er zal een tijd komen dat ik alleen nog maar ontspanningslessen (Qigong en Tai Chi) geef. Omdat dat minder fysiek inspannend is. Maar dat is nog ver weg……………”
Je bent duidelijk een echte sportinstructeur geweest, want veelzijdig en ook geinfecteerd door het ski-virus. Wat was je mooiste ski-ervaring ooit en wat ga je tussen 10 en 17 december doen?
Bart: “Ja, raak!! Daar ben ik wel door geïnfecteerd. En erg ook. Nadat mijn Rayon Cdt Gène Savelkoul mij de kans gaf om iets te gaan doen met skiën (1981), heb ik die kans aangegrepen en nooit meer los gelaten. Een week skiles met collega’s uit het Rayon Limburg om les te gaan geven aan militairen met hun gezinnen die in het buitenland zijn gestationeerd. Alles lowbudget maar wel zelf betalen en geen dienstreis declaraties maar van die week 2,5 dagen BV. Helemaal top. Gelukkig is dat langzamerhand meer in het verlengde van het werk geworden en werden de voorwaarden steeds beter. Vanaf die tijd heb ik dus les gegeven aan militairen met hun gezin en ben daar uiteindelijk mee gestopt in 2013. De laatste 10 jaren werden al niet meer door Defensie ondersteund maar deden we met vrienden op vrijwillige basis. Het is mijn passie geworden.
Mijn mooiste ski-ervaring was niet op de latten. We hadden een belangrijke voortrekkersrol met Hennie Huijbrechts, Hans van Leeuwen, Toon Berkers en ondergetekende. Dat was niet makkelijk, want velen vonden het niet een echte LO&Sport aangelegenheid en dat wat er aan les gegeven werd, werd gegeven door eigen LO&Sport instructeurs die niet opgeleid waren. Dat geef je dus niet zomaar af. We namen het initiatief om i.h.k.v. derde-geldstroom i.s.m. en WZZ en de Brigade in Oirschot, ski-abonnementen te kopen om militairen te laten skiën bij Montana in Westerhoven, nabij Valkenswaard. Dat was feitelijk toen een brug te ver en er kwam een verhelderend gesprek tussen mij en Nico Spreij. Dat zag er niet goed uit!! Na het gesprek heeft Nico toch een positief advies gegeven en even later kwam ook Lmbl uit Schaarsbergen als voorbereiding op hun wintertraining. Dit was de omslag waar eerder genoemde collega’s en ik op hadden gehoopt. Daarna is er nog heel veel goed werk verricht, mn door Hennie, Pierre Schoonen en Hans van Leeuwen. Er staat nu iets moois. Dat ik daar een kleine bijdrage in heb gehad, is mijn mooiste ski-ervaring.
Komende zaterdag (10 dec 2016) gaan we weer met de vaste groep naar Valthorens voor een oefenweek. Uiteraard met o.a. Hans van Leeuwen, m’n bruur. Hij is mijn Bruur omdat wij vaak samen op ski-opleiding in Duitsland gingen. Bij een van die cursussen vond men dat wij veel op elkaar leken. Wij gaan er samen vanuit dat ik een keer zijn punt gekregen heb bij een toets en hij mijn punt. Tja, dat viel voor mij goed uit. Het was voor Hans niet nadelig hoor, ook een mooi punt. Met Fons Krijnen ga ik ook al heel wat jaartjes mee als ski-instructeur. Dat doen we elk jaar in januari en in maart. Ook daar is Hans van Leeuwen natuurlijk van de partij.
Met mijn ski-vrienden van het gezinskamp van weleer, idd ook met Hans van Leeuwen, gaan we steeds in februari naar de Sella-ronde in Italië. Zo ga ik in de wintermaanden (dec t/m mrt) elke maand een week skiën.
Tja, jouw schuld Gene!!!!!!!!!!!!!!!!Bedankt nog.”