Het begon met het zinnetje op de Website Fitforaction.nl in de aankondiging van het artikel over de laatste schietprestatie van Gertjan de Brouwer:’ En passant komt Dick Kuiten (waarmee je op de komende Dienstvakdag kunt bijpraten) ook nog voorbij met een gouden medaille’.
Dat bijpraten heb ik dus gedaan en dat leverde een leerzaam en mooi, verrassend verhaal op. En de afspraak Dick een aantal vragen te stellen over zijn activiteiten met het Dames team van het Schietteam Koninklijke Landmacht in Zuid-Afrika.

Dick, je bent met het Schietteam Koninklijke Landmacht naar Zuid-Afrika geweest. Wat ging het team daar doen en wat was jouw rol?

"Het Schietteam KL gaat bijna jaarlijks naar de South African Combat Rifle Association (SACRA) schietwedstrijden in Bloemfontein. In 2006 ben ik daar voor het eerst naartoe gegaan met 8 mannelijke schutters. In de beginjaren hoofdzakelijk als coach, later als manager en de laatste 2 jaar als adviseur/coach. (Dit omdat het coachen me toch het meest aanspreek en boeit.)
Als adviseur ben je vooral verantwoordelijk om de gehele reis voor te bereiden; zorgen dat de munitie vervoerd wordt naar de locatie, vergunningen voor in- en uitvoer van de wapens regelen, vliegtickets, bespreken hotel en vervoer tijdens de gehele periode. Schutters informeren en zorgen dat iedereen juist geïnformeerd is. Leuk werk wat ik natuurlijk al jaren doe en nog een tijdje mag doen."

Wie zaten er in het team dat jij coachte/begeleidde en kun je wat meer vertellen over de achtergrond van de leden van het damesteam en hun rol in het dames team?

"Het gehele team bestond uit:
• 1x teammanager/ coach; Albert
• 1x adviseur/ coach: ik
• 1x coach/ trainer: Michel
• 8 mannelijke en 3 vrouwelijke schutters

Als coaches hadden we duidelijke afspraken gemaakt, de trainer/ coach Michel neemt het wedstrijdteam met de meest ervaren schutters onder zijn hoede. De dames hadden een duidelijke keuze gemaakt, die wilden mij als hun coach (later bleek waarom ….). We zouden als coaches andere teamleden geen aanwijzingen geven, tenzij de schutter naar je toe komt (hele belangrijke afspraak die we voor het 2e jaar ingevoerd hebben). Binnen de schietsport zie je namelijk veel coaches info geven waar de schutter misschien helemaal geen behoefte aan heeft. Dit gebeurd vaak niet bij individuele coaching, want dan weet je precies waar de schutter behoefte aan heeft.

Het damesteam van het Schietteam KL bestond uit 3 dames met een compleet verschillende achtergrond.
• Sm Jolien Zomerdijk: een zeer ervaren schutter die al jaren in het Schietteam KL heeft geschoten en veel ervaring heeft met de wedstrijd in Zuid-Afrika. Verder heeft ze vele jaren in het BIMS dames geweerteam geschoten maar heeft nu de keuze gemaakt zich weer op het Schietteam KL te richten (iets waar ik als adviseur Schietteam KL heel blij mee ben.) Jolien is een echte sfeermaakster. Ze is altijd heel positief en een geweldige teamplayer. In de toekomst voorzie ik voor Jolien een rol als trainer/coach binnen het Schietteam KL.
• Cadet sgt Marijke de Wit: onervaren schutter die voor het eerst naar een wedstrijd gaat. Zit op de KMA in de module infanterie, ik heb haar gescout en mijn onderbuik gevoel is dat ze enorm talentvol is. Na het OK/DK schieten is er een kleine wedstrijd georganiseerd, heeft ze meegeschoten en hier bleek mijn onderbuik gevoel helemaal juist te zijn: ze was de beste vrouwelijke schutter van het Schietteam KL die hieraan deelnam. Marijke analyseert alles wat ze doet en heeft een supersnel denkvermogen. Enorm leergierig maar je moet uitkijken haar niet te overladen met onnodige info (volgens haar).
• Sgt infanterie Roos van Willigen: op en top sportster. Toen ze op de KMS zat heb ik haar leren kennen tijdens de instructielessen ’Vreemde wapens’, die ik ook geef. Zag meteen haar talent en heb haar mijn kaartje gegeven met de afspraak ’als je klaar bent met de KMS, bel je me’. Dit is gebeurd en ze is lid geworden van het Schietteam KL. Roos is enorm prestatie gericht (misschien wel iets teveel), legt haar lat soms te hoog en vecht dan alleen tegen zichzelf (iets wat in de schietsport helemaal slecht is). Maar zeer talentvol en gedreven. Roos doet ook aan triatlons en is een echt sportdier (misschien zelfs geschikt om LO&Sportinstructeur te worden)."

Wat was het voor wedstrijd, hoe was het georganiseerd? Welke andere landenteams namen er deel, met welke wapens werd er geschoten, etc.

"SACRA is een combat schietwedstrijd, dit betekent met reguliere Defensie wapens (onze Colt) en uitrusting. De wedstrijden worden geschoten tussen 10-500 meter in verschillende houdingen en tijden. Er wordt geschoten op schijven waar ook een puntenverdeling op gemaakt is, dus uiteindelijk krijgt iedereen een totaalscore. De uitdagingen tijdens deze wedstrijden is de zeer moeilijke en veranderlijke wind en de mirage. Mirage is kort uitgelegd de verandering van het doel door de temperatuur en wind. We zien dit bij warm weer op de snelweg als de horizon verandert. We zien het doel dus op een andere plaats dan dat het daadwerkelijk staat. Als je hier niet goed rekening mee houdt, schiet je compleet mis.
Van alle provincies in Zuid-Afrika nemen er teams deel van de Defensie-, Politie- en gevangenisbewaking. Ook Lesotho neemt altijd deel en teams uit Nieuw-Zeeland, Amerika, Engeland en België en vaak ook verschillende omliggende landen. Iedereen schiet met zijn eigen wapens en munitie. De wapens van de omliggende landen zijn vaak afstammelingen van de Israëlische Galil.
Zuid-Afrika heeft tot nu altijd de teamwedstrijden op het einde gewonnen. De wedstrijd wordt geschoten met een team van 8 schutters per team. De afgelopen 2 jaar heeft er een schutter van het Schietteam KL het individuele kampioenschap gewonnen.
We hebben in het verleden wel vaker een vrouwelijke schutter meegenomen maar die schoten altijd mee in het mannenklassement. Dit kan perfect in deze sport en vorig jaar was er een schutter in het klassement op de 4e plaats."

Je werd geconfronteerd met sporters die de rol van de coach/begeleider anders zien dan jij (meestal) meemaakte. Kun je wat vertellen over die verschillen, hoe kwam je daarachter en hoe ben je met hun wensen omgegaan?

"Klopt inderdaad. Tijdens de rit van vliegveld Johannesburg naar Bloemfontein (ongeveer 5 uur) heb ik beide nieuwe dames 2.5 uur alleen in de auto gehad en kon ik een goed kennismakingsgesprek houden en ze vertellen wat er allemaal ging gebeuren de komende tijd. Heel veel eenrichtingsverkeer van mij naar ze, want je wilt hen als coach natuurlijk beschermen voor allerlei ’fouten’. Verder ook hun privé kant gehoord, hoe ze een beetje in elkaar zitten en wat hun verwachtingen zijn van de wedstrijd. Ook al heel veel gelachen in de auto.
Na aankomst in het hotel, gereedmaken van de uitrusting en controle van alle verzonden spullen hebben we 3 dagen om de wapens in te schieten en de zaterdag mogen we meeschieten met een provinciale wedstrijd die uit onderdelen bestaat van de grote SACRA wedstrijd.
Onderling afgesproken: ’drie dagen trainen is voor zelfvertrouwen, de provinciale wedstrijd is een ideale training’. Na de eerste trainingsdag kwamen ze met z’n 3’n naar me toegelopen en zeiden tegen me: ’Dick, kun jij op de terugweg van de schietbaan naar het hotel bij ons in de auto komen zitten, want we moeten wat tegen je zeggen.’ ??Huuuu dacht ik, wat is dit nu?? Op de terugweg naar het hotel in de auto: ’Dick, we gaan jou wat dingen zeggen die je de komende periode NIET moet doen‘.
• Niet de hele tijd info geven waar we helemaal niet mee bezig zijn.
• Ook tussentijds niet roepen dat we goed of slecht bezig zijn.
• We willen zelf bepalen wanneer we de trekker overhalen en we zijn zelf verantwoordelijk als dit fout/ goed is.
• We willen zelf analyseren wat de oorzaak hiervan is.
• Als we van het schietpunt komen, niet meteen allerlei info aan ons geven, we willen zelf eerst alles verwerken.

Na alles aangehoord te hebben, reageerde ik; ’maar waar hebben jullie me dan voor nodig?’
Antwoord: als we info van je nodig hebben, kijken we om op het schietpunt en zoeken we contact. Na het schieten komen we wel naar jouw toe als daar behoefte aan is.
Dit alles was voor mij compleet nieuw en ik vertelde ze dat dit voor mij de komende periode enorm moeilijk gaat worden en dat ik mijn tong zal moeten afbijten tijdens de wedstrijd. Later bleek dat dit geweldig is verlopen en dat van beide kanten dit als enorm positief is ervaren.
Belangrijk in dit geheel was ook de rol van Jolien. Als zeer ervaren schutter was ze een enorm verlengstuk van me. De dames lagen op het schietpunt telkens dusdanig bij elkaar in de buurt dat ze veel communiceerden en ik vertrouwde Jolien voor 100% in deze rol.

Na 2,5 dag trainen kwamen de dames naar me toe: ’Dick, we zijn klaar voor de wedstrijd, we willen de wapens inleveren en even lekker gaan winkelen in de stad’. Huuuuuu, wat? Normaal doen wij het licht uit op de schietbaan. De mannen bleven nog en wij gingen als team even lekker winkelen. Lekker een terrasje gepakt en wat besproken voor de ’speciale training van zaterdag’. Weer heel veel gelachen samen en lekker ontspannen.
Normaal ga ik ook altijd bij de mannen de gehele volgende dag doorspreken en alle ’snacks’ vertellen tegen ze. Dit hebben we 1 keer gedaan en daarna kreeg ik te horen: ’dit kunnen we zelf wel’.

Dan maar veel tijd besteden aan teamspirit en teambuilding. Wat ik merkte, was dat er vooral bij Roos een enorme drang was om beter te zijn dan de andere. Dit sprak ze ook letterlijk uit, het beïnvloedde echt haar stemming en humeur indien dit niet het geval was. Haar eens lang apart gepakt en hier een serieus gesprek met haar over gehad. Niet alleen mbt haar schietprestaties maar alles wat ze doet in de sport. Haar uitgelegd wat ik bedoel met: ’het is maar een spelletje’.
‘Wees blij met de goede prestaties van de andere dames en zij zullen blij zijn met jouw goede prestatie, leer van elkaar en steun elkaar’.
Wat me vooral bij de dames opviel was:
• Heel gefocust voor elke match.
• Enorme rust op het schietpunt.
• Goed evalueren met elkaar na de wedstrijd.
• Daarna knop om en heel veel gegiechel en genieten van alles.

Een van de mooiste opmerkingen die ik kreeg in deze periode van Roos; ’ik heb me nog nooit zo goed gevoeld in een groep’. Dit zijn opmerkingen waar ik enorm van kan genieten."

Hoe waren de resultaten en hoe hebben je teamleden en jij de wedstrijd ervaren? Volgend jaar met vijf teamleden?

"De resultaten waren perfect. Alle dames zaten individueel bij de beste 25 schutters van de 280. Alle schutters van het Schietteam KL zaten bij de beste 50 schutters. Jolien was overall 6e en alle 3 de dames waren 1-2-3 in het damesklassement.
Tijdens de teamwedstrijd moest ik als coach naar de schijvenkuil en moesten mijn schutters alles zelfstandig doen. Ik zag wel hun scores omdat ik vlak bij hun schijven stond in de kuil. Ik zag de groepen die ze schoten en kon dit vergelijken met de andere teams. De groepen van hun waren zo extreem goed dat ik even twijfelde of ik wel de goede schijven aan het controleren was. Dit was mijn nervositeit en onzekerheid. Ik had er vertrouwen in dat ze op het schietpunt alles samen wel zouden regelen. Na afloop van de wedstrijd ben ik in de looppas naar ze toegerend en heb ze toch enorm enthousiast bejubeld. Ook natuurlijk wat steken onder water naar de mannen uitgedeeld, kon ik niet laten. De Zuid-Afrikaanse dames die nog nooit verloren hadden, kwamen ons snel feliciteren en toonden sportiviteit.
Later bleek dat ze gemiddeld beter hadden geschoten dan het gemiddelde van de winnaars bij de mannen.
De 3 dames hebben alle drie al toestemming om in 2026 nogmaals mee te gaan. Ik zou graag nog enkele talenten erbij zoeken zodat het team zich uitbreidt. Ik zou heel graag met deze dames ook met sportwapens aan de slag gaan, want ik weet zeker dat ze hier talentvol in zijn. Helaas is het BIMS geweerteam om een of andere reden niet meer actief."

Welke lessons learned heeft dit evenement de deelnemers en jou gebracht?

"Wat ik als coach geleerd heb:
• Dat deze manier van coachen me enorm bevalt, schutters die hun verantwoording nemen en zelf ’fouten analisten’ zijn.
o Moeilijkheid voor coach is wel: extra opletten, want als de schutter omkijkt moet je wel weten wat er aan de hand is.
o Ik ga dit ook toepassen op de mannen die ik in toekomst ga coachen.
• Belang van duidelijke afspraken maken met de schutters (m/v) mbt verwachtingspatroon.
• Sfeer heel belangrijk is in relatie met prestaties. Dit was natuurlijk al bekend bij me maar nu heel duidelijk ervaren en verteld gekregen na afloop.
• Verschil met mannen coachen en vrouwen coachen.
• Ik me afvraag of ik misschien meer een ’vrouwen coach’ dan een ’mannen coach ben ???’
• Belang van het hebben van een verlengstuk van de coach in het team.
• Samengevat: na al mijn jaren als coach Schietteam veel bijzondere ervaringen opgedaan, maar deze staat met kop en schouders boven aan.

Publicatiedatum: 17 september 2025