40 JAAR LO&SPORT: MEMORABELE MOMENTEN, MARKANTE MENSEN
AFLEVERING 8: 'WE' ZIJN EEN DIENSTVAK!

Door: Wil Maaswinkel, Peter Rommelse en Rob Zimmermann

Memorabel moment: 15 september 2004, de LO&Sport in de Koninklijke Landmacht wordt een dienstvak. De kers op de taart, de kroon op het werk.

Inleiding

De LO/Sportorganisatie heeft een lange weg afgelegd op weg naar een eigen dienstvak. Aanvankelijk onderscheidde het LO/Sportpersoneel zich alleen middels een mouwembleem, ook toen al met de drie symbolen: lauwerkrans, gekruiste zwaarden en uiteraard de loper. Op het uniform prijkte echter het embleem van het wapen of dienstvak waar de (omgeschoolde) LO/Sportofficier of onderofficier vandaan kwam. Dienstplichtige LO/Sportinstructeurs werden ingedeeld bij de geneeskundige troepen, inclusief de daarbij behorende kraag- en baretemblemen. Voor de officieren die de studie aan de (Haagse) Academie voor Lichamelijke Opvoeding hadden volbracht, werd vanaf 1975 het Certificaat Hogere Bekwaamheid Militaire Lichamelijke Opvoeding en Sport toegekend met als uiterlijk kenmerk een borstembleem met een leeuw en twee gekruiste zwaarden. Deze situatie duurde tot het opschorten van de dienstplicht in 1994. Vanaf dat moment werd nieuw beroeps LO/Sportpersoneel ook ingedeeld bij de Geneeskundige Troepen. Aldus ontstond een situatie waarbij het merendeel van de LO/Sportorganisatie was ingedeeld bij de Geneeskundige Troepen en bij de oudere officieren en onderofficieren nog steeds herkenbaar was bij welk wapen of dienstvak hun roots gelegen hebben. Hoe dan ook, er was nog steeds geen eenheid in uitmonstering, geen duidelijk zichtbare uiting van een eigen Dienstvak. Toch maar eens terugblikken welke pogingen zijn gedaan om het wel zo ver te krijgen……….

1973 Twee-eenheid van lichaam en geest

In 1973, in de IMPULS nr. 3 - Impuls is de voorganger van de Zandloper - bromt Hoofd Sectie LOS Karel de Wijk vrij vertaald: “In de doorsnee mentaliteit is nauwelijks plaats voor de idee dat een gezonde geest beter huist in een gezond lichaam en dat de mens bestaat uit een twee-eenheid van geest en lichaam. Dat in een deel van de maatschappij, “Koninklijke Landmacht” geheten, dezelfde mentaliteit geldt doet verbazen. Juist in deze sector zou meer aandacht geschonken moeten worden aan een gezonde toestand van Lichaam en Geest. Dat is dan ook de essentie van de voortdurende strijd, die door de voorstanders van een aan de eisen beantwoordende militaire LO en Sportorganisatie, na 1945 tot heden is gevoerd. Dit is dan ook de oorzaak, dat de LO en Sportorganisatie in de KL zich  niet harmonisch kon ontwikkelen tot een eigen dienstvak, zoals dat wel mogelijk was met een militair juridische dienst.”

1984 Binnen afzienbare tijd

Bij het afscheid van Luc van der Wee in 1984, zegt Chris van de Bovenkamp (dan de oudste onderofficier) in zijn toespraak: “Toen ik in 1952 van de SMLO kwam, werd al gesuggereerd dat binnen afzienbare tijd de sport een eigen dienstvak zou zijn. Inmiddels heeft de LO/Sportorganisatie een eigen commandant, APZ en HOT. Binnen een “tig” aantal jaren is iedereen voorzien van eenzelfde baretembleem”!

1990 Nog steeds niet

Harry Kok volgt Luc van der Wee op. Hij is commandant van 1984 tot juni 1990. Als hij het commando overdraagt aan Jaap de Groot, zegt Harry Kok bij zijn afscheid: “In de afgelopen jaren is, nog meer dan voorheen, getracht onze organisatie te profileren, een eigen gezicht te geven. Ik heb het als pijnlijk ervaren dat ons voorstel, het instellen van een Dienstvak van de Lichamelijke Oefening en Sport, ondanks goede motieven en steun van C-COKL op onduidelijke gronden is afgewezen”.

2002 LO/Sport…. Een eigen Dienstvak?

De Zandloper van december 2002 opent met een ‘Van de commandant’ met de titel: LO/Sport….. Een eigen dienstvak? In de laatste zinnen van het artikel schrijft Rob Zimmerman: “Alhoewel dus nog niets definitief is, ziet het er goed uit. Hoe de afloop ook zal zijn, ik beschouw dit als een geweldige vorm van erkenning en waardering voor de LO/Sportorganisatie. We kunnen daar gepast trots op zijn”.

Het slaan van het eerste embleem

                                                   

2004 Hoe het er toch van kwam

We kennen de uitslag, op 15 september 2004 wordt de LO/Sport Dienstvak. Peter Rommelse vindt de sleutel en zet hem in het slot. Rob Zimmermann opent de deur. Kunnen kolonels dan toch toveren? Of hebben er andere dingen gespeeld? Peter Rommelse en Rob Zimmermann weten er alles van! We laten hen maar eens aan het woord.

De aanleiding

De directe aanleiding voor het laatste verzoek was de registratieve herindeling van het logistiek personeel vanaf begin deze eeuw. Daarbij is men tegen een “probleem” aangelopen van de LO/Sport, dat ingedeeld was bij de Geneeskundige Troepen. Hoe en waar gaan we die onderbrengen? Succes is vaak afhankelijk van goede timing, dus van het goede doen op het goede moment en dit was zo’n moment. Peter Rommelse heeft vervolgens een oplossing voor dit “probleem” aangedragen in de vorm van een voorstel voor een eigen dienstvak. De aanvraag is door hem bij de Traditiecommissie (TCKL) ingediend. De TCKL adviseert de Bevelhebber der Landstrijdkrachten (BLS) in deze. Daarnaast is er nog de Uniformcommissie (UCKL), een deelcommissie van de TCKL, die adviezen geeft met betrekking tot de regelgeving van het nieuwe embleem.

Natuurlijk is het niet zo eenvoudig gegaan, als hier omschreven. Er zitten ruim 3 jaar tussen het eerste initiatief en uiteindelijk het oprichten van het Dienstvak van de LO en Sport op 15 september 2004. In die tussenliggende tijd is veel contact geweest met de belangrijkste instanties om het idee warm te houden en verder door te ontwikkelen. Bovendien krijg je alleen de handen op elkaar als de LO/Sportorganisatie in al haar geledingen een belangrijke plaats heeft verworven binnen de KL

15 september 2004:	Diverse demo's

Belangrijke personen

Naast de initiator, Peter Rommelse, hebben nog een aantal personen een belangrijke rol gespeeld. Belangrijke supporter in deze periode was o.a. Bgen mr Bram Zuidema, Hoofd Jurist van de KL en tevens voorzitter van de TCKL. Zuidema was in zijn vrije tijd bovendien voorzitter van de Stichting Moderne Vijfkamp. Deze Stichting was in die tijd eigenaar van de NSF-vaardigheidsproeven, een belangrijke bron van inkomsten, maar ook een zieltogend fenomeen. Zuidema had veel contact met de LO/Sport, omdat hij via ons het aantal NSF-vaardigheidsproeven wilde verhogen. Het zal altijd onduidelijk blijven of deze contacten een belangrijke rol hebben gespeeld. Zeker is, dat het niet nadelig heeft gewerkt.  

De beslisser. Een andere belangrijke persoon is luitenant-generaal Marcel Urlings, de toenmalige (en laatste) Bevelhebber der Landstrijdkrachten (2002-2005). Rob Zimmermann had in zijn periode goede contacten met de “Juliana kazerne” en Urlings was een fervent sporter en “fan” van de LO/Sportorganisatie. Zijn handtekening onder de voordracht van het TCKL bezegelde definitief het ontstaan van een eigen dienstvak.

Tot slot de ontwerper. Het embleem is ontworpen door de heer drs E.A.F.L. Smits (senior), een 88-jarige, krasse man met een grote stem in de Traditiecommissie. Alle emblemen voor de kraagpatten en de bijbehorende baretemblemen vanaf 1946 zijn van zijn hand, of als ontwerp of hij heeft ze gestileerd. Het MLV-speldje (Militaire Lichamelijke Vaardigheid) is één van de eerste ontwerpen van zijn hand.

Hoe gaat het embleem er uit zien?

Bij het tekenen van de voorstudies heeft Smits anatomische voorstudies gemaakt, waarna een voorstel werd gedaan met een afbeelding van een rennende Griekse soldaat met helm, schild en speer. Dit voorontwerp kon niet de goedkeuring van Rob Zimmermann hebben, omdat de helm te veel op die van de Genie leek. De wens was om zo dicht mogelijk bij het traditionele LO/Sportlogo te blijven. Dat stuitte aanvankelijk op enige weerstand omdat men bang was dat de “naakte loper” tot protesten zou kunnen leiden in niet-christelijke landen in het uitzendgebied. Na enige discussie is uiteindelijk toch gekozen voor het ontwerp van de naakte atletische gestalte, zonder nuances en zichtbare details in de loper. De volgende discussie ging over de ondergrond. Aanvankelijk zou er een logistiek gele ondergrond worden gebruikt, aangezien blauw was voorbestemd voor het wapen der cavalerie. Ook dat viel niet lekker bij de LO/Sport omdat juist was gekozen de LO/Sport los te maken van de logistiek. Mede dankzij een beroep op de huiskleur van de LO/Sport en het gegeven dat de LO/Sport door de gehele KL en andere krijgsmachtdelen te vinden is, is uiteindelijk de nassau-blauwe kleur toegekend. Daarmee was het embleem rond en zou het mouwembleem verdwijnen na oprichting van het Dienstvak.

Mooi	Mooier	Mooist

Het eerste embleem.

Op 23 december 2003 is door Rob Zimmermann, samen met onze toenmalige RVE-adjudant, Ab Agterbos, zijn voorganger Peter Rommelse en plv-C Kees Meijll, het eerste exemplaar van het nieuwe baretembleem geslagen in de Koninklijke Munt te Utrecht. Rob, Peter en Ab drukten gezamenlijk de knoppen in om de 400 ton wegende metalen mal op het koperen plaatje te laten vallen. Na het indrukken, viel het eerste ‘hot-item’ exemplaar van de pers. Na afloop kwam ook nog ter sprake om het kraagembleem te spiegelen, zodat de loper op beide kragen naar elkaar toe loopt, wat uiteraard fraaier is.

De oprichting van het Dienstvak, 15 september 2004.

De feitelijke oprichting van het Dienstvak is na het slaan van het eerste embleem vervolgens even uitgesteld omdat in die periode het nieuwe KL-uniform werd ingevoerd. Met enige moeite en dito druk is het gelukt om iedereen in 2004 op tijd te kleden voor de grote dag. Maar uiteindelijk is het dan zo ver. Op 15 september 2004 wordt door de BLS middels een dagorder het oprichten van het Dienstvak van de Lichamelijke Oefening en Sport bekend gesteld. De dag wordt groots gevierd met diverse demonstraties onder aanwezigheid van vele brigade- en eenheidscommandanten en natuurlijk de oud-commandanten van de LO/Sportorganisatie. Over deze dag is een Zandloper Special verschenen, die voor belangstellenden is in te zien op de website van de vrienden LO/Sport.                               

15 september 2004: Diverse militaire trainingen

Publicatiedatum: oktober 2015