Geschiedenis van de LO/Sportgroep Alexander-/Frederikkazerne Den Haag gedurende de jaren 70/80, verteld door Hans Wedel en Raymond Bernard. Natuurlijk was er twijfel of het zinvol is deze geschiedenis te vertellen, mede aan de jongere generaties. Het antwoord was positief omdat deze zo uniek en zo specifiek is dat hij naar ons oordeel niet verloren mag gaan. Het verzoek hiertoe kwam van Paul Lindeboom (mede vanwege het 50-jarig bestaan van ons bedrijfsblad, red). Mijn geschiedenis op de sectie LO/Sport van de Inspectie der Opleidingen - in de ontwikkeling naar een eigen dienstvak - ging hieraan vooraf.
Tienkamp
We beginnen dit verhaal met de laatste periode van Wedel op de sectie LO/Sport van de Inspectie der Opleidingen. De rayon LO/Sportofficier Holland was in die tijd Hans Toes - een zeer gedreven sportman - die ook nog heel communicatief was. De opdracht om de zittende meute uit de bureaustoel en in beweging te krijgen, was hem heilig.
In die tijd had elk wapen en dienstvak een eigen Inspectie, gesitueerd in Den Haag. Toes bedacht een 10-kamp tussen de Inspecties die daarvoor konden inschrijven. De Inspectie der Opleidingen (IDO) had met de sectie LO/Sport en een tweetal vaandrigs van de staf een ijzersterk team en won de 10-kamp. Toes had bij de Luchtmachtstaf de 1e prijs geregeld: een rondvlucht boven de Deltawerken. Voor onze prestaties op de 10 onderdelen was er van de zijde van de staf van de IDO geen enkele belangstelling geweest. In verband met de rondvlucht lieten we een circulaire rondgaan waarop de leden van de staf konden inschrijven. Vrijwel de gehele top meldde zich aan en op zekere dag vertrokken we per bus richting Ypenburg, waar het vliegtuig al klaarstond. Eenmaal opgestegen, ontstond er al snel een enorme turbulentie en binnen de kortste keren was een groot aantal van de passagiers aan het overgeven, inclusief de generaal. De terugvlucht verliep normaal zodat een ieder zich kon herstellen. Later hoorden we dat de bemanning - balend van de zoveelste rondvlucht - ons een kool had gestoofd door de turbulentie op te zoeken.
Hockeyvereniging HDM
Wedel werd overgeplaatst naar de LO/Sportgroep Alexander-/Frederikkazerne.
De accommodatie die daar beschikbaar was, bestond uit 2 te kleine gymzalen, 2 schitterende sportvelden en een gravelveld aan de voet van de duinen. Bovendien konden we 2 dagen per week gebruikmaken van de HDM-sporthal. Dit was geregeld door Hans Toes die onvermoeibaar bij Defensie aandrong op het bouwen van een sporthal op de Alexanderkazerne. Elke keer opnieuw werd dat afgewezen. Zo’n gebouw zou niet passen in de architectuur van de beide kazernes. Wie belangstelling heeft moet eens gaan kijken naar de huidige situatie: de Alexanderkazerne is afgebroken en er voor in de plaats staat een 30m hoog gebouw, zijnde het internationale Strafhof, ik bedoel maar!
Als goedmakertje betaalde Defensie mee aan het bouwen van een indoor hockeyhal voor de hockeyvereniging HDM, wat op zich al heel bijzonder was. Wij mochten daardoor dinsdag en donderdag gebruik maken van de hal, waardoor we wel volleybal en indoor voetbal competities konden organiseren.
Personeel
De personele bezetting was op het moment van de overstap als volgt: Hans Toes had geen akte MOp en kon daardoor geen majoor worden. Hij nam een andere baan. Voor hem in de plaats kwam Rolf Schoonderwoerd als Rayon LO/Sportofficier Holland. Hoofd van de LO/Sportgroep was Gerard van Bohemen, voorts 2 beroeps sergeanten en 2 dienstplichtige MOp’ers. Een van hen was Joost Bellaard, de latere coach van de nationale hockey ploeg. Joost was een uitzonderlijk goede lesgever. Helaas onlangs te jong gestorven. Zijn uitvaart was op een boot op de Amstel.
Voor paal staan, ook letterlijk
Intussen was de organisatie in de KL veranderd. De Inspecties werden opgeheven en dat maakte een andere aanpak noodzakelijk. Wij kozen ervoor om een Sportkalender uit te geven, met daarin een groot aantal mogelijkheden, waarvoor men zowel individueel of als ploeg kon inschrijven. Het eerste evenement waar ik mee te maken kreeg, was de Strandloop die 2x per jaar plaatsvond. De start was aan het Zwarte pad (boulevard Noord), stukje door de duinen en dan het strand op tot de Pier en weer terug. Samen met Van Bohemen gingen we op de fiets met vlaggenstokken onder de arm naar de locatie om het parkoers uit te zetten. Daarna weer terug om het vertrek vanaf de kazerne te regelen. Terug gekomen op de locatie bleek dat alle vlaggen spoorloos verdwenen waren en stonden we even voor paal met ruim 60 deelnemers. En toen kwam Van Bohemen in actie. ‘Hans, jij doet een warming up en ik ben zo terug’, zei hij. Na een aantal minuten kwam hij aangerend met 8 mannen in zijn kielzog, die hij had opgetrommeld bij een strandtentje vlakbij en die hij als vlaggenstokken neerzette op het parcours in de duinen.
Overigens liepen in steeds grotere getale gewone burgers mee. De oud-sportofficier Hans Toes pleitte daardoor bij de gemeente Den Haag voor een eigen strandloop en zo ontstond de City-Pier-City loop, die ook dit jaar weer plaatsvond.
Sportkalender in den beginne
De Sportkalender werd op den duur steeds beter gevuld:
- Vanaf maandag kon een uurtje in beide zaaltjes worden geclaimd.
- In de kelder onder de gymzaal van de Alexanderkazerne richtten we een TRIMkamer in met programma’s aan de wand voor statische en dynamische belastingen.
- In de HDM-sporthal was op bepaalde uren instuif badminton o.l.v. Raymond Bernard mogelijk.
- Ook vond in deze hal instuif aerobics plaats o.l.v. Anja Adan (de eerste vrouwelijke dienstplichtige sportinstructeur, red.).
- Op woensdag was er een judogroep actief in de gymzaal van de Alex o.l.v. Wedel.
- Soms kregen we van onderdelen het verzoek een Parcours Militair voor hen uit te zetten; meestal kwam dat op het bord van Raymond Bernard terecht. Hij was een echte specialist voor het parcours. Eenmaal was er zelfs een verzoek voor een parcours van Minerva, de studentenvereniging in Leiden. De kazernecommandant vond het goed, dus vond het plaats. We werden uitgenodigd op hun feestje ‘s avonds. Het was de eerste (en enige) keer dat ik tot mijn enkels in het bier heb gelopen.
- Op de sportvelden vonden vele onderlinge wedstrijden plaats.
- Op vrijdagochtend kon men vrij zwemmen in het zwembad Overbosch.
- Met de directeur Chris Houbs van tennispark Mariahoeve werd de Lunchtenniskaart in het leven geroepen; men kon voor een luttel bedrag deze kaart aanschaffen en op alle werkdagen van 12 tot 2 uur tennissen.
Bovendien organiseerden wij elk jaar in de herfstvakantie het Provinciaal Militair Tennis Toernooi, waarbij we een zeer groot aantal deelnemers hadden.
- 2x per jaar was er een schitterende fietstocht door de duinen naar Zandvoort, ook hier met een groot aantal deelnemers, heen en terug ca. 80 Km; bij zo’n tocht met veel deelnemers moet je met alles rekening houden: lekke banden, een flinke slag in het wiel, trappers die loszitten, een gebroken ketting, enz. Gerard van Bohemen had altijd een tas bij zich met gereedschap en reserve spullen; in een mum van tijd loste hij elk probleem op.
MILVA
Naast de hiervoor genoemde instuif activiteiten waren er enkele groepen met verplichte LO/Sporturen: De Hogere Krijgsschool, de A en B compagnie en de Milva opleidingen. Wat de laatste groepen betreft: ik gaf deze hoofdzakelijk jiu-jitsu en judotechnieken, afgewisseld met conditie circuits en estafette vormen. De A en B compagnie was een heel ander verhaal. Het waren allen dienstplichtige soldaten met een bureaufunctie. Slechts 1x per maand kregen deze 1 uur ceremonieel en 1 uur sport op vrijdagmiddag vlak voor het weekend verlof. Een moeilijke groep, waar geen plan op te trekken was. We gaven het uur les bij voorkeur aan een dienstplichtige collega omdat zij samen in het dienstplichtige schuitje zaten. De betreffende collega had het goed voorbereid en vooraf gevraagd wat ze het liefst wilden doen. Voetballen was het antwoord. Hij had de doelnetten opgehangen, gezorgd voor hesjes en 2 ballen meegenomen voor het geval dat…Na 2 partijen te hebben gemaakt, floot hij voor de aftrap. Allen bleven stokstijf staan. De doeraks hadden dit vooraf afgesproken. Tijd voor mij om in te grijpen. Ik haalde de echte voetballers er tussen uit en gaf ze over aan de collega, die met hen ging klein terrein voetballen; de overige nam ik mee voor een duinwandeling ,waar ze denk ik, nog dagen spierpijn van hebben gehad.
Voorloper DCP bij opperofficieren
De opleiding tot opperofficier (gouden zon) was gehuisvest in de Frederikkazerne. De cursisten hadden een dubbel uur LO/Sport per week, die in het begin van mijn tijd werd gegeven door de eerder genoemde Joost Bellaard en dat was steeds weer een groot succes. Maar de dienstplicht tijd zat er voor hem op en Ed van Tilborg nam het over.
Ik was getuige van een les van Ed. Hij had een Spinnenwebloop uitgezet die zo aan sloeg, dat hij na afloop van de groep officieren een ovatie kreeg. Dat was wel heel bijzonder. In een later stadium werd Ed om onbegrijpelijke redenen niet geselecteerd voor de SMI cursus. Hij verliet de militaire dienst en begon een sportschool in een oude bollenschuur in Lisse, met overweldigend succes. Schoonderwoerd en ik vonden 1 dubbeluur LO/Sport per week voor deze groep te mager. We namen contact op met Frank Bertina, onze sportarts. Deze was bereid een verhaal te houden, ik meen over inspanningsfysiologie. Bertina vond dat er ook een fysical fitnesstest voor deze groep moest plaatsvinden. Hij ontwierp een test die bestond onder meer uit een 12 minutenloop. Als de test werd gehaald, kreeg men een certificaat. Bertina verzekerde de groep dat de uitslag van de test niet van invloed zou zijn op het eindresultaat van de cursus, maar niemand geloofde dat. Vermeldenswaard is nog wat er gebeurde rond een directeur van de school. Deze brigade-generaal omarmde een bepaalde tak van “sport”. Hij stierf aan een hartstilstand tijdens het beoefenen er van in de rosse buurt van Den Haag. Dat heeft heel wat consternatie veroorzaakt.
Windsurfen en de LO/Sportgroep Den Haag
Op zekere dag werd Danny Tiebax aan de groep toegevoegd. Hij was een zeer goede windsurfer, al in de tijd dat Robby Naish het windsurfen in Europa had gepromoot. Tiebax gaf een cursus aan onze groep en die sloeg zodanig aan, dat een aantal van ons een board aanschaften. Na enige tijd ontstond het idee het windsurfen als cursus toe te voegen aan de Sportkalender. De cursus vond plaats op een plas in de Madepolder Den Haag-Zuid en dat deden we met eigen materiaal. En we hadden geluk: onder de cursisten bevond zich het hoofd van de Dienst Welzijnszorg KL. Deze vond het maar niks dat we ons eigen materiaal moesten gebruiken en schafte uit de beschikbare fondsen 12 boards aan, compleet met tuig. Dat we al dat spul met een 3-tonner moesten vervoeren, vond hij ook niet geweldig en verraste ons met een surftrailer. De LO/Sportgroep deed met 4 windsurfers (Vincent Kok, Bert Romani, Raymond Bernard en Hans Wedel) mee aan een 24-uurs race op de Noord Aa in Zoetermeer. Wel uitgevaren, maar geen winnaar.
We hebben ook een cursus branding windsurfen op Scheveningen georganiseerd. Deze zijn moeilijk te plannen omdat wind en getij gunstig moeten zijn. We hadden 3 data geprikt, de eerste 2 lukten niet maar de derde wel. Onder de deelnemers bevond zich een kolonel met gouden zon. De man had uitgerekend op die derde dag een zeer belangrijke vergadering. Hij heeft die afgezegd om aan de cursus mee te kunnen doen. Naar verluidt heeft het de kolonel zijn carrière gekost.
Ons (Raymond Bernard en Hans Wedel) verhaal over de LO/Sportgroep Den Haag in de jaren 70 en 80 eindigt bij deze.
Impuls, precies 50 jaar geleden
Het idee voor een eigen vakblad kwam van Rolf Schoonderwoerd, LO/Sportofficier Holland. Hij vond het een manco dat zoveel kennis en aanbiedingsvormen in de diverse groepen verloren gingen en pleitte bij Karel de Wijk voor een vakblad. Karel was gelijk enthousiast en wilde wel hoofdredacteur worden, Schoonderwoerd redacteur en de derde man - schrijver dezes - werd als redacteur aangewezen. Blij was ik er niet mee, want ik had kort daarvoor de schrijfmachineperiode afgesloten. Maar opdracht: dus uitvoeren. We schreven een prijsvraag uit voor de naam. Het voorstel was LOS-lippig of Impuls, het werd dus de laatste. Aanvankelijk werd het blad goed gevuld met ook zeer interessante artikelen. Op den duur werd dat steeds moeilijker en na wisseling van de wacht - Karel de Wijk ging met FLO en Luc van de Wee nam zijn plaats in - was de lol er af. Luc was een no-nonsens man, zag de worsteling met het blad en trok de stekker er uit. De reden dat het blad ophield te bestaan was tweeledig: 1e een blad met alleen vaktechnisch inhoud was te mager, er hadden zoals later in De Zandloper persoonlijke verhalen in gemoeten; 2e In de organisatie hadden we een aantal topcoaches en die lieten het qua inbreng afweten, terwijl zij het verschil hadden hunnen maken. Dus einde van Impuls.
Traditiekamer
Het is inmiddels wel bekend wat Karel de Wijk heeft moeten doorstaan om de LO/Sportorganisatie van de grond te krijgen. De beruchte Hasselman doctrine speelde in die jaren nog steeds een rol. Ik heb Karel zo veel als ik kon gesteund. Soms was gedeelde smart ook halve smart. Bij de presentatie van ons Geschiedenisboek heb ik de middelste zoon van Karel - Han de Wijk - beloofd alles te doen om zijn vader een blijvende plaats in onze geschiedenis te geven. Daarvoor heb ik flink gelobbyd. Toen ik hoorde van de bouw van een nieuwe sporthal op de Bernardkazerne zag ik mijn kans schoon: een Karel de Wijk sporthal! Maar commandant Nico Spreij had een ander, beter idee: een Traditiekamer. Respect heb ik voor de snelheid en wijze waarop deze tot stand kwam.
Bij de opening waren de 3 kinderen De Wijk aanwezig. Hoe graag was ik getuige geweest van hun trots en emotie. Het was mij niet gegund: ik werd niet uitgenodigd. Dit doet pijn tot op de dag van vandaag.
Publicatiedatum: 23 juni 2023
Onze andere website (Veteranenvereniging):
Video Fit for Action 2022: